Er worden in de (zelf)uitgeefwereld nogal wat vaktermen gebruikt. Hieronder vind je een woordenlijst met de meest voorkomende woorden en hun betekenis. De links in sommige woorden gaan naar uitgebreidere blogposts over dat onderwerp.
Mochten er woorden ontbreken, stuur ons een email. Deze lijst wordt up-to-date gehouden.
Amazon
Grote internationale webwinkel waar selfpubbers hun boeken (ebook én papieren boek) kunnen verkopen. Amazon heeft haar eigen zelfuitgeefplatform, namelijk Kindle Direct Publishing (KDP).
ARC
Deze afkorting staat voor advanced reader copy. Een ARC is een exemplaar van een boek dat mensen uit het zogenoemde ARC-team al lezen voordat het boek wordt gepubliceerd. De bedoeling is dat ze op of kort na de publicatiedatum een recensie achterlaten bij het boek.
Audioboek
Een digitale versie van een boek die wordt voorgelezen door de schrijver zelf of een stemacteur. Het luisteren van een audioboek kan op twee verschillende manieren: via de streaming van een abonnementsdienst, zoals Storytel of Kobo Plus of via bijvoorbeeld usb of cd op je eigen audioapparatuur.
AVG-regelgeving
Europese privacywetgeving dat in mei 2018 is ingegaan. Door deze regelgeving zijn websites en mailinglists gebonden aan strengere regels. In het Engels wordt deze regelgeving GPDR genoemd.
Boekpagina
Dit is de webpagina in een webwinkel vanaf waar klanten een specifiek boek kunnen kopen. Op de boekpagina staan de cover, titel en flaptekst, samen met de beschikbare boekformaten. Ook staat hier meer specifieke informatie over het boek, zoals uitgever, publicatiedatum, enzovoort. Daarnaast worden de recensies en/of sterren genoemd die het boek heeft vergaard.
Bol.com
Grootste webwinkel van Nederland en België. Selfpubbers kunnen hier hun boeken verkopen. De distributie naar Bol.com loopt via Kobo Writing Life of het CB.
Boeklancering
Een boeklancering is de periode die vooraf gaat aan het uitgeven van je boek. Het is een marketingtechniek om je boek te promoten, en daarmee de bekendheid en de verkoop ervan te stimuleren.
Brave New Books
Zelfuitgeefplatform via welke de selfpubber ebooks en POD-boeken uit kan geven.
Btw-nummer
Dit is een nummer dat je ontvangt van de Belastingdienst als je je bedrijf inschrijft bij de Kamer van Koophandel. Het btw-nummer is voor de fiscus het bewijs dat je kunt worden beschouwd als ondernemer voor de omzetbelasting.
Call to action
Ook wel CTA. Letterlijk vertaald is call to action de oproep om iets te doen. Deze uitdrukking wordt wel gebruikt om het doel van een e-mail aan te geven dat wordt verstuurd naar de abonnees van een mailinglist, bijvoorbeeld: ‘Klik op de link voor meer informatie’ of ‘Klik hier om het boek te kopen’ enzovoort.
Categorie
De verschillende onderwerpen waarin boeken kunnen worden verdeeld. Ook wel genre genoemd. Bijvoorbeeld voor fictie: mysterie, thriller, horror, romantiek. Voor non-fictie: tuinieren, sporten, afvallen.
CB
Voorheen Centraal Boekhuis. Het distributiebedrijf in Nederland en België voor de distributie van papieren boeken en ebook naar fysieke en digitale boekhandels.
CB-aansluiting
Betaald publicatie- en distributieplatform van het CB. Selfpubbers kunnen een eigen CB-aansluiting nemen, of er eentje dat – al dan niet tegen betaling – wordt aangeboden door zelfuitgeefplatformen, uitgeefdiensten en clusteruitgeverijen.
Clusteruitgeverij
Via een clusteruitgeverij delen schrijvers een CB-aansluiting. Het voordeel is dat de schrijver dan zelf geen CB-aansluiting hoeft te nemen. Wel zitten er veelal maandelijkse abonnementskosten verbonden aan de inschrijving bij een clusteruitgeverij.
Commissariaat van de Media
Deze Commissariaat houdt toezicht op de naleving van de Mediawet en de Wet op de vaste boekenprijs. Hiermee beschermen zij de onafhankelijkheid, pluriformiteit en toegankelijkheid van het media-aanbod en ondersteunt daarmee de informatievrijheid. [bron: cvdm.nl]
Contentmarketing
Interessante content, oftewel inhoud, trekt lezers naar een website. Schrijvers kunnen verschillende soorten content toevoegen aan hun website zoals een blog, podcast of vlog.
Cover
Ook wel voorkant of kaft van het boek genoemd. Een cover voor een papieren boek heeft een voor- en achterzijde. Een ebookcover heeft alleen een voorzijde. Een audioboek heeft alleen een voorkant en deze is vierkant.
Digitaal denken
Digitaal denken en uitgeven betekent dat je boeken te koop zijn via het internet in zowel papieren vorm, ebook en audioboek.
Digitale revolutie
De opkomst van het internet wordt de digitale revolutie genoemd. Hierdoor leven we nu in een digitale wereld, waar onder andere boeken niet per se meer van het papier worden gelezen. Ook webshops en de mogelijkheid voor selfpubbers daar boeken uit te geven zijn onderdelen van de digitale revolutie.
Doelgroep
Kort door de bocht, dit zijn de lezers van jouw verhaal. Weten wie je doelgroep is maakt de marketing voor je boek een stuk gemakkelijker en effectiever.
Domeinnaam
Dit is een unieke naam op het internet dat veelal wordt gebruikt voor websites. Voor Nederlandse website is dat het deel dat tussen www. en .nl staat.
DRM
Digital Rights Management (DRM) is een digitale beveiliging die je kunt aanbrengen op je ebook om te voorkomen dat het illegaal wordt verkocht.
Ebook
Een digitaal boek dat gelezen kan worden op een speciale e-reader, maar ook op een computer of laptop, tablet of smartphone. Ebooks komen in twee formaten: epub en mobi (hoewel Amazon zijn eigen bestandsformaat hanteert). Een pdf is geen ebook.
Eigen beheer
Het publiceren van je verhaal zonder tussenkomst van een uitgeverij, ook wel zelf uitgeven genoemd.
Eindredacteur
Een eindredacteur kijkt de laatste versie van je tekst na op typefouten en grammatica. De eindredacteur kijkt niet meer naar continuïteit, structuur, plot en zinsopbouw.
E-mailmarketing
Via e-mailmarketing kan een schrijver de abonnees van zijn mailinglist op de hoogte stellen van nieuwtjes. Dit gebeurd veelal via speciaal geschreven e-mails of nieuwsbrieven.
Epub
Een Epub is een bepaald formaat ebook, dat in Nederland en België veel wordt gebruikt. Ebooks die je in Nederland bij een webwinkel koopt zijn over het algemeen in dit formaat. Amazon is daarop de uitzondering met een eigen ebook formaat, de Mobi.
E-reader
Dit is een speciaal apparaat waar je ebooks op kunt lezen. Het ziet eruit als een kleine tablet en heeft soms een touchscreen. Verschillende webwinkels hebben hun eigen e-readers, waaronder Amazon met de Kindle.
Flaptekst
Een flaptekst is een beschrijving van een boek dat lezers moet overtuigen om het boek te kopen. Bij papieren boeken vind je deze tekst veelal op de achterkant, of bij een hardcover aan de binnenkant van de omslag. De flaptekst wordt ook gebruikt op de boekpagina van een webwinkel.
Formatter
De formatter is een grafisch vormgever die het binnenwerk van je boek in elkaar zet. Denk bijvoorbeeld aan speciale lettertypes voor hoofdstukaanduidingen, maar ook het goed weergeven van bulletpoints. Een formatter doet dit zowel voor papieren boeken als ebooks.
Genre
Zie categorie.
Gereglementeerde boekenprijs
Via de Gereglementeerde boekenprijs wordt in België de prijs van Nederlandstalige papieren boeken en ebooks vastgelegd om prijsconcurrentie te voorkomen. Hierdoor zijn er meer boeken beschikbaar met een divers aanbod.
Grafisch vormgever
Zie formatter.
iBooks
Webwinkel van Apple waar ebooks te koop zijn. Selfpubbers kunnen hier hun boeken verkopen. Dit loopt via de zelfuitgeefplatformen Smashwords of Draft2Digital. Via een Apple computer kan er wel rechtstreeks naar iBooks worden uitgegeven.
Indie
Een schrijver die zelf zijn eigen boeken uitgeeft. Het woord ‘indie’ komt uit het Engels en is een afkorting van ‘independent’.
Intellectueel eigendom
Alles wat jij als schrijver creëert, valt onder jouw intellectueel eigendom. Een voorbeeld is een manuscript dat op verschillende manieren wordt uitgegeven, bijvoorbeeld als papieren boek, ebook en audioboek. Jouw intellectueel eigendom wordt groter met het aantal manieren waarop jouw tekst is uitgegeven.
ISBN
Deze afkorting staat voor Internationaal Standaard Boek Nummer en wordt gebruikt om boeken te identificeren in de boekenbranche. Niet alleen het boek wordt door dit nummer geïdentificeerd, maar ook de uitgever.
Kindle
Een e-reader waarop ebooks gelezen kunnen worden. De Kindle is van Amazon en heeft een eigen bestandsformaat, te weten azw, azw3, kfx, kf8. (zie ook Kobo)
Klikdata
Klikdata zijn de gegevens die een website of zoekmachine verzamelt over het zoekgedrag van de bezoekers op die site. Dit kunnen daadwerkelijke muiskliks zijn op links, illustraties, recensies enzovoort, maar ook scrolgedrag, bijvoorbeeld als een bezoekers ergens een tijdje langer op blijft stilstaan.
Kobo
Naast Bol.com een grote webwinkel waar ebooks te koop zijn. Selfpubbers kunnen hier hun boeken verkopen. Kobo heeft haar eigen zelfuitgeefplatform, namelijk Kobo Writing Life.
Ook is Kobo de naam van de e-reader die werkt met het bestandsformaat epub en alleen gekoppeld is aan kopen via Bol.com
KvK-nummer
Het inschrijvingsnummer dat een onderneming krijgt bij inschrijving bij de Kamer van Koophandel (KvK).
Landing page
Dit is een speciale internetpagina die via een mailinglistprovider aangemaakt kan worden. Via een landing page kan een bezoeker zich met zijn e-mailadres aanmelden voor een mailinglist.
Mailinglist (Mailinglijst)
Een lijst met e-mailadressen van jouw fans. Zij hebben zich ingeschreven voor deze lijst. Via de mailinglist kun je de fans gemakkelijk bereiken en op de hoogte houden van allerlei nieuwtjes. De mailinglist is het belangrijkste onderdeel van je marketingstrategie.
Marketing
Datgene wat een schrijver moet doen om zichzelf en zijn boeken onder de aandacht van lezers te brengen. Meer specifiek gaat het daarbij om strategieën voor de lange termijn, zoals het opzetten van een merknaam en het bouwen van een platform met mailinglist.
Metadata
Metadata zijn alles wat te maken heeft met het boek, behalve de daadwerkelijke tekst. Denk onder andere aan: voorkant, flaptekst, titel en subtitel, genre, prijs, zoekwoorden.
Mobi
Het Mobi-formaat is een bestandsformaat voor de e-reader en wordt onder andere standaard gelezen door Amazon Kindle ereaders, maar ook veel smartphones ondersteunen het. Het formaat werd ooit bedacht voor apparaten met weinig opslagruimte en bandbreedte.
Niche
Een niche is een specifiek deel van een markt waarop producten en diensten zich richten.
Openingspercentage
Het percentage van de mailinglistabonnees die de e-mail opent die hen vanuit de mailinglist is toegestuurd.
Oplage
Een grotere hoeveelheid boeken die worden gedrukt (via offset) of geprint door een drukkerij of via print on demand (POD).
PDF
Het PDF-formaat is een universele standaard die wereldwijd het meest gebruikt wordt voor allerlei documenten. Het gaat dan vooral om algemene documenten zoals handleidingen, presentaties en rapporten. Veel ebooksreaders kunnen ook overweg met PDF-bestanden.
Platform
Een platform is de fundering voor de marketingsactiviteiten van de selfpubber. Het bestaat in elk geval uit een website, een mailinglist en één soort social media.
Plugin
Een plugin is een klein stukje software die de functionaliteit van een website uitbreidt. Denk aan een contactformulier, of de keus uit meerdere lettertypes voor je site.
POD-boek
Een boek dat is gepubliceerd via de print on demand-methode.
POD-uitgeverij
De term POD-uitgeverij is de verkeerd gebruikte benaming voor zelfuitgeefplatform of uitgeefdienst. Helaas wordt het in Nederland en België nog veel gebruikt, wat voor verwarring zorgt onder schrijvers. Het wekt namelijk de indruk dat het om een uitgeverij gaat, terwijl de schrijver veelal zelf aan het uitgeven.
Print on demand
Ook wel POD genoemd. Een manier om een papieren boek per stuk te laten printen – in tegenstelling tot een oplage bij een drukkerij, waarbij er meerdere boeken worden gedrukt.
Price matchen
Wanneer je je boek gratis wilt aanbieden en een zelfuitgeefplatform biedt deze mogelijkheid niet (zoals bijvoorbeeld Amazon), dan kun je hen vragen de prijs aan te passen naar de prijs op een andere site. Bijvoorbeeld, als je op Kobo Writing Life de prijs op € 0,00 hebt gezet.
Proeflezers
Kritische lezers die (al dan niet onbetaald) jouw verhaal lezen en feedback geven over het plot, de personages, schrijfstijl en algehele uitwerking van je verhaal.
Promotie
Onderdeel van een marketingstrategie waarbij het gaat om tijdelijke acties, zoals het tijdelijk goedkoper maken van boeken, winacties of speciale acties rondom de book launch.
Pseudoniem
Een naam, anders dan de eigen naam, waaronder de schrijver een boek uit kan brengen.
Redacteur
Een redacteur kijkt je verhaal specifiek na op de structuur, dus of de verhaallijn goed loopt en of er geen grote fouten zitten in het plot. Dit is de eerste soort van redactie die ieder boek zou moeten hebben.
De redacteur kijkt ook je manuscript specifiek na op zinsniveau. Dus of de zinnen goed lopen en hoe de dialoog in elkaar zit. Als laatste let de redacteur ook op kleinere continuïteitsdingen, zoals namen van personages, kleur ogen, enzovoort.
Royalty’s
De winst die de schrijver ontvangt nadat zijn boek is verkocht. De percentages voor royalty’s verschillen al naargelang de methode waarop het boek is uitgegeven. Veelal zal een bedrag van de verkoopprijs worden ingehouden voor de verkoper, wellicht voor de uitgever, zelfuitgeefplatform of uitgeefdienst. Wat er overblijft, zijn de royalty’s voor de schrijver.
Schrijfcoach
Een schrijfcoach is een redacteur die al meekijkt met de schrijver tijdens het schrijfproces. De schrijfcoach kan de schrijver begeleiden bij het ontwikkelen van een verhaallijn, maar kan ook een tussentijdse manuscriptanalyse doen.
Scrivener
Proefleessoftware die schrijvers helpt bij het (af)maken van hun verhalen, van ideeënborden en teksteditors tot manuscriptopmaak.
Selfpubber
Een schrijver die zijn eigen boeken uitgeeft. Het woord selfpubber is een verbastering van de Engelse uitdrukking self-publishing. Selfpubbers worden ook wel ‘indies’ genoemd.
Self-publishing
Het zelf uitgeven van boeken, ook wel selfpubben genoemd.
Self-hosted
Bij een self-hosted website betaalt de schrijver voor het opslaan van zijn website op de server van een bedrijf (webhost).
Gelijk aan proeflezers met het verschil dat zij gericht zijn op zaken die als aanstootgevend of triggering ervaren kunnen worden.
Social karma
Dit is het ‘voor wat hoort wat’-systeem, waarbij een schrijver contacten legt met andere gelijkgestemde schrijvers zodat die elkaar kunt helpen. Social karma is te kweken door belangeloos iets voor een andere schrijver te doen. Zij zijn dan sneller geneigd ook iets terug te doen.
Streamen
Streamen wil zeggen dat je beeld en geluid van het internet haalt en direct thuis op een scherm bekijkt of beluisterd, zoals bij audioboeken. Het bestand waar je naar kijkt wordt niet eerst op je computer gezet.
Traditionele uitgeverij
Een bedrijf dat (non-)fictieboeken uitgeeft. Zij nemen al het werk van het produceren en de publicatie van de schrijver over en vragen hiervoor geen geld van de schrijver. Soms krijgt een schrijver voordat zijn boek is uitgegeven een voorschot. In elk geval zal hij nadat het boek is gepubliceerd een percentage aan royalty’s per verkocht boek ontvangen.
Uitgeefdienst
Een website waar de selfpubber niet rechtstreeks zijn boeken kan publiceren. Een uitgeefdienst biedt de dienst van het uitgeven van het boek. Zij nemen de actie van het uitgeven op zich, zodat de schrijver dit niet hoeft te doen.
Uitgeversnaam
Een naam die de selfpubber kan gebruiken om zijn boeken onder uit te geven. Deze naam wordt op de boekpagina van de webshop aangegeven als uitgever. Bijvoorbeeld: Geschreven door Pietje J. Puk, uitgegeven door PJP Publishing. Om een uitgeversnaam te gebruiken hoef je niet ingeschreven te staan bij de Kamer van Koophandel.
Vanity-uitgeverij
Een vanity is een uitgeefdienst die een buitenproportioneel groot bedrag vraagt van de schrijver voor het uitgeven van een boek en daar maar weinig voor teruggeeft. Bovendien houden ze boven op het bedrag dat de schrijver betaalt, nog een deel van de royalty’s van de verkochte boeken in. Een vanity wordt ook wel ‘vanity press’ genoemd.
Vaste Boekenprijs
Zie Wet op de vaste boekenprijs.
Verkooprang
Dit is de rang die een boek krijgt bij een webwinkel als het wordt verkocht. Hoe hoger het cijfer van de verkooprang, des te minder boeken ervan worden verkocht (dus: #499 wordt minder verkocht dan #23). Sommige webwinkels laten de verkooprang van het boek zien op de boekpagina, bijvoorbeeld Kobo en Amazon. Bol.com doet dit niet, maar houdt zelf wel de verkooprang van elk boek bij.
Webhost
Een bedrijf die ruimte op hun server verhuurt aan mensen met een self-hosted website.
Wet op de vaste boekenprijs
Via de Wet op de vaste boekenprijs wordt in Nederland de prijs van Nederlandstalige papieren boeken vastgelegd om prijsconcurrentie te voorkomen. Hierdoor zijn er meer boeken beschikbaar met een divers aanbod.
Word doc
Tekst document dat is opgezet met het tekstprogramma Microsoft Word.
WordPress
Software voor het maken en beheren van websites en blogs. WordPress komt in twee versies: het gratis WordPress.com, dat voornamelijk wordt gebruikt voor blogs, en WordPress.org dat gratis te downloaden is via een webhost en daardoor self-hosted is. Met WordPress.org kunnen uitgebreidere websites worden gemaakt.
Zelfuitgeefplatform
Een zelfuitgeefplatform is een website waarop een selfpubber rechtstreeks zijn boeken kan publiceren. Sommige zelfuitgeefplatformen zijn gratis te gebruiken, anderen vragen een kleine bijdrage voor bijvoorbeeld een ISBN. Een zelfuitgeefplatform is dus enkel een platform waar jij de mogelijkheid hebt zelf je boek uit te geven. Als selfpubber doe je alle acties zelf, zonder tussenkomst van anderen.
Zoekwoorden
Dit zijn woorden die worden gebruikt door webshops zoals Bol.com of Amazon bij het vinden van een auteur of boek. Zoekwoorden worden ook wel keywords genoemd, en daarnaast kan er worden gesproken over zoektermen.