We hebben het in deze speciale tussenaflevering over iets waar elke schrijver meer van zou moeten weten, namelijk intellectueel eigendom. Wat is dat precies en waarom is dit voor élke schrijver belangrijk? Wat moet je doen voordat je een contract ondertekent en wat zijn de financiële risico’s als je hierover niets wilt weten?
Luister hier via de podcast player, of via een van je favoriete podcast apps.
Hoogtepunten
- Wat is intellectueel eigendom?
- Voorbeelden van intellectueel eigendom (zie illustratie)
- Wat kunnen schrijvers met intellectueel eigendom?
- Twee manieren van gebruik van intellectueel eigendom: licentieer de gebruiksrechten aan een traditionele uitgever of uitgeefdienst, of doe er zelf iets mee door je boek zelf uit te geven
- Wat je wilt weten vóórdat je een contract tekent
- Waarom je mag én moet onderhandelen over wat je tekent
Meer info over intellectueel eigendom vind je via: Jouw woorden en verhalen zijn jouw eigendom!
***
Volledig uitgetypte versie van het gesprek
Petra: We hebben het vandaag even over een… iets wat sommige mensen misschien als saai, moeilijk omschrijven…
Maria: Bleh…
Petra: Bleh, precies. Omdat het toch een beetje juridische kant eigenlijk is van het schrijfproces. En dat is over intellectueel eigendom, in combinatie met contract, maar ook als selfpubber, dat je daarmee te maken gaat krijgen.
Maria: Ja, iedere schrijver krijgt daar mee te maken en selfpubbers ook.
Petra: Dus we gaan het ook vandaag aankaarten, dit onderwerp, en daar hebben we een hele specifieke reden voor. Wil je dat uitleggen, Maria?
Maria: Ja, we hebben er een specfieke reden voor. Ik zit zelf veel in de Engelstalige uitgeefwereld, dat hou ik allemaal een beetje in de gaten. Onder andere Joanna Penn is iemand die een podcast heeft, vergelijkbaar met ons, maar Engelstalig. En zij heeft het al een aantal maanden over dat er door de pandemie snelle veranderingen zijn gekomen in de uitgeefwereld. Abonnementslezen en luisteren krijgt een enorme vlucht, digitaal ebooks, dat is in Nederland hetzelfde.
En er komen mogelijkheden voor uitgeven en het gebruik van verhalen, van je verhaal, en je woorden, zeg maar, die zelfs een jaar geleden, anderhalf jaar geleden, nog echt… Nou, dat is Verweggistan, dat is over 30 jaar pas, terwijl dat nu eigenlijk al gebeurt.
Daarom heeft zij het heel erg over intellectueel eigendom. Wat dat is. Dat het belangrijk is. Dat schrijvers weten waar het om gaat. Dat ze intellectueel eigendom voor zichzelf houden. Dat is waar zij het heel veel over heeft.
Ik denk zelf dat Nederlandstalige schrijvers heel vaak nog niet daar echt over na hebben gedacht. Omdat dat iets is waar je niet echt over nadenkt. Je krijgt dat niet mee. Twee jaar geleden wist ik ook van niks hierover. Ik denk van: Omdat het zoveel… dingen zo snel gaan, leek het mij goed om het hier eens over te hebben.
Ik heb het modelcontract bekeken op de website van de Auteursbond, daar had ik een aantal vragen over. Ik heb contact gelegd met de Auteursbond en een telefonische gesprek gehad met Annemarie van Toorn. Zij is dus juridisch beleidsmedewerker bij de Auteursbond en zij heeft mij een aantal dingen uitgelegd en dat was erg interessant.
En naar aanleiding daarvan had ik zoiets van: Het is wel goed dat we proberen een soort van bewustwordingsproces te maken. Wat is intellectueel eigendom? Wat kunnen wij daarmee als schrijvers? Waarom is het belangrijk dat we zoveel mogelijk dat voor onszelf houden? Gewoon een bewustwording.
Niet meteen van: Je moet dit, dit en dit gaan doen. Maar gewoon van: Het bestaat en wat kunnen we er mee?
Dat is eigenlijk waar het om gaat.
Dat is ook de reden dat we nu als een extra tussenaflevering dit gaan doen, omdat het wel belangrijk is dat dit zo snel mogelijk een keer wordt aangekaart. En dat schrijvers er zo snel mogelijk een keer over na gaan denken voor zichzelf.
Petra: Want schrijven wordt over het algemeen zo gezien als het creatieve proces van het schrijven van het boek en het uitgeven. Maar intellectueel eigendom kan grote gevolgen hebben voor je inkomsten, bijvoorbeeld. Dus daar gaan we het ook over hebben in deze aflevering. Laten we beginnen met die eerste vraag.
Wat is intellectueel eigendom eigenlijk?
Maria: Intellectueel eigendom, dat is eigenlijk een hele saaie juridische term, maar waar het eigenlijk om gaat is dat het omvat alles wat je schrijft.
Dus op het moment dat jij een idee hebt in je hoofd en je zet dat op papier, dan is dat jouw intellectueel eigendom. Die woorden, de tekst, is van jou en jij kunt daar gebruik van maken. Jij kunt erover beslissen hoe die woorden gebruikt gaan worden.
En dan maakt het niet uit om wat voor tekst het gaat. Het kan een blogpost zijn, een column, een romantisch boek, of een kort verhaal, maakt niet uit. Alles. Alles wat jij opschrijft is van jou. Zijn jouw woorden.
Petra: Net als tekstjes bijvoorbeeld op kaarten. Als jij kaarten maakt en je schrijft daar tekstjes voor, dat zijn ook intellectuele eigendommen.
Maria: Precies. En het omvat natuurlijk niet… dat zal ik er gelijk even bijzeggen. Wij hebben het alleen over het schrijfgedeelte, maar het geldt ook bijvoorbeeld als je als schilder een mooi schilderij maakt, of als kunstenaar een beeldhouwwerk, of whatever, dan is dat ook intellectueel eigendom. Voor ons als schrijvers hebben we het over: Het zit in je hoofd, je hebt het opgeschreven, dan is het van jou.
Dus jij moet ook beslissen wat ermee gaat gebeuren. Dat is belangrijk. Het zijn jouw woorden. Jij hebt het opgeschreven, jij hebt het bedacht. Dus jij moet weten: Hoe ga ik dit, deze woorden, naar buiten brengen? Hoe worden deze woorden gebruikt? Hoe kan ik daar, nou ja, geld mee verdienen?
Dat is natuurlijk wel belangrijk, dat je daar geld mee verdient. Zelfs als je een hobby schrijver bent, wil je misschien wel een klein beetje een zakcentje verdienen. Zelfs dan is het belangrijk dat je weet hoe je woorden gebruikt gaan worden.
Petra: Duidelijk.
Maria: En dat kan dus op twee manieren. Je kunt je eigendom op twee manieren gebruiken.
Je kunt het licentiëren. Dat betekent dat je iemand anders de opdracht geeft om er iets mee te doen. Bijvoorbeeld als je een traditionele uitgever zoekt en je tekent een contract met hem, met hen, dan zul je altijd hen de licentie geven om daar iets mee te doen. En die licentie die kan heel veel omvatten of een heel klein beetje. Kan bijvoorbeeld zijn alleen voor een papieren boek, of het kan voor alles zijn. Daar komen we nog wel even over wat daar dan allemaal onder valt.
De tweede manier waarop je gebruik kunt maken van je eigen intellectueel eigendom, om er dus zelf iets mee te doen. En dat is wat selfpubbers zullen doen. Die zullen zelf een eigen boek uitgeven. Dus die doen daar zelf wat mee.
Dat zijn dus twee manieren. Het is eigenlijk… En je kunt het ook beide doen. Je kunt beide dingen doen. Soms heb jij niet de kennis, als selfpubber, om iets zelf te gaan doen. Dan kun je dat bijvoorbeeld bij iemand anders neerleggen en kijken of iemand anders dat voor jou kan doen en dan licentieer je deze persoon.
Petra: Dan is het dus heel belangrijk dat je weet wat je weggeeft. Inderdaad het type boek, bijvoorbeeld. Als je zegt, de uitgever doet alleen het papieren boek, dus ik kan zelf mijn ebook bijvoorbeeld doen, maar ook voor hoe lang. Is het voor drie jaar, vijf jaar of voor de rest van je leven van je hele auteurs… eh… die 70 jaar nadat je…
Maria: De copyright.
Petra: De copyright, precies. Dus dat zijn allemaal dingen waar jij zelf het besluit over moet maken.
Maria: Ja, want het is… Het zijn jouw woorden. Jij hebt het geschreven. Het is jouw eigendom. Jij moet daar beslissen hoe je dat gaat gebruiken. En dat wil niet zeggen dat je daar zelf alles mee moet doen, want je kunt mensen juist opdracht geven door ze te licentiëren in een contract, voor jou iets daarmee te gaan doen.
Petra: En dat is dan ook gelijk wat je dan ook ziet met uitgeverijen, bijvoorbeeld. Als iemand naar een traditionele uitgeverij gaat is dat je heel vaak ziet dat de auteur in dienst staat van de uitgever. Zij hebben mij een contract aangeboden. Ik heb hem getekend, dus ik doe nu wat dat contract zegt. Alleen over dit stuk heb jij wel degelijk zelf het zeggenschap, dus als er iets in dat contract staat wat jou in de vingers snijdt, zul jij het ook moeten aangeven: dit gaan we dus niet tekenen. En daar is dit dus heel belangrijk voor, dat je het doorhebt, waar jouw zeggenschap zit in dit stuk.
Maria: Precies. En dat is dus waar de bewustwording vandaan komt. Waar het belangrijk voor is. Dat je dus weet wat er kan en wat er niet kan. En dat is dus ook wat er in mijn gesprek met Annemarie van Toorn echt naar voren kwam. Maar ik denk dat we daar verder naar beneden nog wel eens weer over hebben.
Petra: Ja, we hebben nog een paar vragen inderdaad. Dus laten we kijken naar de volgende.
Kun jij voorbeelden geven van hoe je intellectueel eigendom kunt gebruiken?
Maria: Het is op heel veel verschillende manieren. Het is echt ongelofelijk hoeveel manieren. Ik heb op mijn website een plaatje gemaakt, ik denk dat het misschien wel leuk is om dit plaatje te plaatsen bij deze aflevering op onze website om het te laten zien. Maar ik kan wel even laten zien.
Je hebt een opgeschreven verhaal. Stel dat het een verhaal is. Wat kun je daar dan mee doen? Je kunt er een papieren boek van maken. Maar een papieren boek kan zijn: een oplage of Print on Demand. Je kunt het boek in boekwinkels leggen. Je kunt webwinkels voor de verkoop gebruiken. Je kunt het laten distribueren door het CB. Je kunt in consignatie. Je kunt in de bibliotheek. Je kunt het op je eigen website verkopen. Dat is alleen de verschillende mogelijkheden die je met een papieren boek kunt doen.
Je hebt natuurlijk verschillende soorten papieren boek. Dat heeft ook te maken met intellectueel eigendom. Paperback, hardcover, grootletterdruk, speciale edities. Allemaal verschillende soorten dingen die je kunt doen, hoe je gebruik kunt maken van dat opgeschreven verhaal, dat jij hebt opgeschreven.
Nou, ebooks. Je kunt het verkopen op webwinkels. Je kunt het distribueren via het CB, dan gaat het naar online boekhandels en de online bieb. Je hebt abonnementsdiensten, Kobo Plus, dat soort dingen. Je kunt het zelf publiceren via verschillende zelfuitgeefplatformen. Je kunt het op je eigen website verkopen. Je kunt het zelfs gratis weggeven, maakt niet uit.
En dan zijn er natuurlijk nog heel veel andere manieren van gebruik. En dan komen we meer op, ja, wat mensen altijd zeggen: Dat gaat toch niet gebeuren.
Je kunt vertalingen, verhalenbundels, een specifiek geografisch gebied, bijvoorbeeld alleen in Duitsland. Of specifieke tijdsduur, waar jij het al over hebt. Eén jaar, twee jaar, vijf jaar, tien jaar.
Je kunt bewerkingen hebben: televisieserie, hoorspel, games, film, theater. En dan speciale edities. Dat kan dus een speciale editie zijn van een papieren boek, dat je er bijvoorbeeld een mooie leren kaft omheen maakt, of weet ik veel wat, of dat je extra tekst toevoegt.
En je kunt tegenwoordig ook via NFT’s, dat is dus non-fungible tokens, daar gaan we het nog wel eens een keer over hebben, via de blockchain speciale digitale edities uitbrengen. En dat is een van de dingen waarom dit zo belangrijk is voor die toekomstige – wat nu nog in de kinderschoenen staat – mogelijkheden. Dat is heel belangrijk.
Er zijn ontzettend veel verschillende mogelijkheden van het gebruik van jouw intellectuele eigendom. En juist omdat er zoveel verschillende mogelijkheden zijn, kun je dus op heel veel verschillende manieren een klein beetje geld krijgen, door een ebook te verkopen, of een papieren boek te verkopen. Dat zijn allemaal een soort van um… micro-betalingen, zeg maar. Je krijgt een klein beetje, maar al die kleine bultjes worden steeds groter, dus dan heb je een wat grotere bult.
Je moet gewoon zelf zorgen dat jij precies weet hoe jouw intellectueel eigendom wordt gebruikt en hoe jij daar zelf het meeste uit kunt halen. Want jij… het is jouw eigendom, jij hebt het boek geschreven. De uitgever kan niets zonder jouw verhaal. Dat moet je in de gaten houden. Als ze jouw verhaal niet hebben, kunnen ze het niet uitgeven.
Petra: En dat is dus ook precies wat je heel vaak ziet. Mensen gaan naar een uitgeverij, of sturen hun manuscript op. Uitgeverij zegt: Ja, willen we uitgeven. Dit is het contract en die wordt eigenlijk zo getekend zonder echt goed in de lezen wat het inhoudt.
En ik snap het wel, want het is, als je het hebt over intellectueel eigendom, dan… gaap… Best wel saai soms. Maar daar kun je mensen voor inhuren. Je kan een jurist inhuren, voordat je tekent… Van wat houdt dit concreet in voor mij? Waar ga ik mijn vingers snijden als ik dit contract teken? En juist op basis van al die mogelijkheden die jij net opnoemde, en dat is alleen nog maar wat op dit moment kan. Wie weet wat er over tien jaar kan…
Maria: Of over vijf jaar zelfs. En over twee jaar, ik bedoel…
Petra: En je wilt voorkomen dat je op een gegeven moment op zo’n punt komt, dat je iets weggegeven, via een licentie of via hoe dan ook, dat je dan het geld naar die persoon ziet gaan in plaats van naar jezelf. Dat wil je voorkomen.
Maria: Of dat die persoon er niets mee doet. Want dat is wat het belangrijkste is.
Een contract wordt vaak getekend, een modelcontract staat een hele lijst van gebruik van welke dingen de uitgever zou mogen doen met die licentie die jij hen geeft, in het modelcontract zelfs. Maar het wil niet zeggen dat ze daar ook wat mee gaan doen. Dus als zij niks gaan doen met een game… Je hebt een verhaal voor een game, dan moet jij zorgen dat je die game, of die theater voorstelling, ik zeg maar wat, voor jezelf houdt. Dus de licentie daarvan voor jezelf houdt, dan moet je zorgen dat je het uit het contract haalt.
Petra: Ja, dus als er zo’n zinnetje in staat van eh… Jij had dat laatst zo mooi gezegd… dat was zo’n zinnetje dat eigenlijk zei van… umm… alles wat nu bestaat en wat nog gaat komen.
Maria: Toekomstige gebruikssoorten, ja.
Petra: Precies, en als jij… Laten we zo’n game als voorbeeld houden. Jouw verhaal wordt op een gegeven moment… wordt het mogelijk om jouw verhaal te gaan gebruiken voor een game. Dat staat niet letterlijk in het contract, maar er staat dan ‘en alle toekomstige mogelijkheden’. En zo’n uitgever zou dan besluiten van: Nee, games gaan we niet doen, daar zien wij geen profit in. Dan kun je heel wat inkomsten mislopen, omdat jouw uitgeverij… Je hebt je uitgeverij geli.. licentieerd voor dat stuk, maar ze doen er niks mee en je handen zijn gebonden.
Maria: Ja, dan zijn je handen gebonden. En daarom… dat zinnetje zou ik altijd sowieso proberen weg te halen.
Petra: Maak het concreet. Wat valt er precies onder?
Maria: Ja, wat valt er precies onder.
Petra: Dat is een hele goede tip!
Goed, waarom… we hebben het eigenlijk al een beetje aangestipt.
Maar waarom is intellectueel eigendom belangrijk?
Maria: Wat ik al zei, jij hebt het geschreven, het is van jou. Jij bent de regisseur van wat jij hebt… wat jouw eigendom is. Van de verschillende gebruiken, omdat… Jij hebt eigenlijk ook een schrijfbedrijf. Zelfs als het een hobby is, als jij geld vraagt voor je boeken, op Bol.com, is het… ben je bezig… Heb je een schrijfbedrijf, hoe groot of klein dat ook is. Daarom is het belangrijk dat jij weet wat je ermee kan doen.
En uitgevers die willen natuurlijk zoveel mogelijk… Als het op het moment dat er een contract… En dan heb ik het over uitgevers, maar met name ook over vanity’s, onbetrouwbare uitgevers in dit geval, onbetrouwbare uitgeefdiensten, die proberen altijd zoveel mogelijk gebruiksrechten te hebben, ook al gaan ze er niks mee doen. Ze hebben zoiets van: Voor het geval dat, hebben we het in elk geval op papier staan, dan kunnen we er iets mee doen, als we dat zouden willen.
Maar de kans is groot dat ze dat niet doen, wat we al eerder zeiden. En dan kun je dus beter iemand anders gaan zoeken die dat wél voor jou kan doen, of je gaat het zelf doen. Dus op die manier hou je de regie. Jij houdt de regie, en daarom is het zo belangrijk dat je weet: Wat kan ik allemaal met dat intellectueel eigendom? Wat is het allemaal? En hoe werkt het?
Petra: En ik denk dat het ook belangrijk is dat jij gelijk aan het begin van je schrijfproces, tenminste als je richting publicatie gaat, dat je weet dat je echt niet de keuze meteen voor alles hoeft te maken, van wat ga ik licen… li… Dat woord, ik blijf erover struikelen… Lincentiëren. Maar dat je inderdaad duidelijk maakt van: Nou, ik heb een uitgever, of ik heb een uitgeefdienst. Prima. Die doen alleen het papieren boek. Ik maak echt even daar een onderscheid in. Voor de rest ga ik nog even nergens een besluit over maken, want dat is allemaal nog van mij. Eerst alleen het papieren boek. Dat je gewoon in kleine stapjes daarin gaat doen.
Maria: Precies, dat zou het beste zijn als dat gebeurt. Het probleem is alleen dat heel veel schrijvers dat niet doen, want schrijvers hebben… Daar hebben we het al wel eens eerder over gehad, volgens mij, in een aflevering. Die Annemarie van Toorn van de uitgeversbond… de Auteursbond, die noemde dat ‘contract angst’. Dat vond ik wel een mooie term.
Petra: Wat houdt dat in?
Maria: Op het moment dat een schrijver een contract krijgt, lezen ze al de eerste voorwaarden en ze denken bij de eerste pagina al meteen van: Eh… dat ga ik niet verder lezen, want ik snap er niks van. Ik vind het eng. Wat moet ik er allemaal mee? Laat maar… Weet je, ik vertrouw ze, het komt wel goed.
Dat is dus fout, dat moet je dus nooit doen. Je moet altijd vooral wél doorlezen. Precies wat jij al zei in het begin, dan zorg je dat je iemand anders je daarbij gaat helpen, die je wel kan uitleggen wat er allemaal in staat. Want voor je het weet ga je dingen wegtekenen die je niet wil.
En het tweede ding dat heel veel schrijvers… waar het fout gaat. Schrijvers willen graag uitgegeven worden. Ze zijn al heel blij dat ze een uitgever hebben, of dat nu een échte traditionele uitgever is of een vanity die zich voordoet als een uitgever. Ze zijn bang op het moment dat ze gaan onderhandelen over het contract, dat de uitgever zegt: Ik stap hier uit. Ik wil niet meer met jou samenwerken, want je bent aan het onderhandelen. Maar dat is dus juist niet wat moet. Je moet juist onderhandelen.
Petra: Ik denk dat mensen zich gauw uit het veld laten slaan als ze nieuw in het proces komen, want die denken: Ja, die uitgeverij zit in dit wereldje. Die snapt hoe dat werkt. Ik moet niet te moeilijk doen, want klaarblijkelijk hoort het zo.
En dat is dus niet waar. Want een contract is altijd onderhandelbaar. Dat is dus het hele punt. Ik begrijp zelf ook wel als jij een contract leest en er staat taal in wat je denkt: Nou, ik heb geen idee wat hier staat, het zal wel goed zijn. Ja, maar, zorg gewoon dat je het in Jip en Janneke taal uitgelegd gaat krijgen. Dat je écht weet wat je tekent.
Maria: De bewustwording van… waar deze aflevering over gaat. Weet wat intellectueel eigendom is. Weet wat daar van belang is voor het contract, zodat je weet dat je mag onderhandelen en moet onderhandelen, zelfs.
En heel veel uitgevers zullen het proberen het meeste voor zichzelf eruit te slepen. En als een schrijver niet gaat onderhandelen, denken ze van: Ha! Wrijven ze zich in de handen van: Die hebben we mooi… Niet zo van, die hebben we te pakken, maar: Ach, weet je, we gaan het verder niet noemen, want ach, hij denkt er toch niet over. Weet je wel? Terwijl als je wel gewoon… dan ben je veel meer een gelijkwaardige businesspartner, op het moment dat je wél gaat onderhandelen.
Petra: Ik denk ook dat een uitgever… die verwacht ook dat jij als schrijver je huiswerk hebt gedaan, dat je weet wat je tekent. En dat is dus het grote punt… Je zegt het heel goed, een uitgever is een samenwerking… Het is een samenwerking die je aangaat met een uitgever. En jij bent de baas over je eigen verhaal. Jij bent de baas. Jij hebt de uitgever ingehuurd om het verhaal te publiceren. Dus dat mogen ook op jouw voorwaarden zijn. In ieder geval op het stuk van intellectueel eigendom. Dat in ieder geval.
Maria: Precies. Sowieso.
Petra: Heel duidelijk. Goed, dan heb je altijd van die schrijvers die zoiets hebben van: Ja, maar weet je…
In de toekomst, ik denk niet dat ik iets ga doen met die gebruikers rechten. Dan kan ik ze toch beter bij een uitgeverij neerleggen?
Die kunnen toch gewoon doen wat ze willen, het maakt mij helemaal niet uit.
Maria: En vooral als het gaat om dingen die nog niet bestaan. Hebben ze zoiets van: Ja, maar dat is toekomstmuziek. Daar heb ik nu geen verstand van en dat gaat toch niet gebeuren.
Petra: Of ik verdien er toch niks mee.
Maria: Of ik verdien er toch niks mee. Precies.
Mijn stelling is: Je weet niet wat er gaat gebeuren. Je weet niet wat er in de toekomst gaat gebeuren. Dus zorg in elk geval dat je de rechten zoveel mogelijk bij jezelf houdt. Want dan kun je altijd later nog wel eens een keer zeggen van: Oké, ik wil wel een game gaan doen, maar deze uitgever doet er niks mee. Ik heb het uit het contract gehaald, prima. Ik kijk of die uitgever die ik nu heb. Gaat die er iets mee doen? Nee, die gaat er niks mee doen. Ga ik een andere persoon zoeken die er wel wat mee kan doen.
Zelfs als je er zelf niks mee zou gaat doen, kun je altijd nog wel gaan zoeken naar iemand anders. Of je tekent alsnog een nieuw contract bij een uitgever, waar je dat specifiek in laat zetten. Het hoeft niet per se te zijn dat je alles in het contract laat staan. Alle verschillende mogelijkheden. Dat is juist niet slim.
Petra: Nee, je wilt het wel zo concreet mogelijk hebben en niet van die vage taal van toekomstmuziek, of wat ook nog in de toekomst… Dat soort vage taal wil je eruit halen. Je wilt het gewoon zo concreet mogelijk hebben wat nu van toepassing is, hoelang het van toepassing is, waarop het van toepassing is.
En het grappige is terwijl jij dit zo vertelde, dacht ik ineens aan de kaskrakers die we hebben gehad van mensen die op een fanfictie website hun verhalen begonnen te schrijven. En waarbij ik nu gelijk twee voorbeelden heb van, die uiteindelijk echt kaskrakers geworden zijn, en dan hebben we het bijvoorbeeld over Twilight, maar we hebben het ook over 50 Shades of Grey. Zelfde verhaal, allebei begonnen als fanfictie, hobby schrijvers, leuk ideetje wordt gewoon online gezet. Wat nou als die personen hadden besloten: Nou, het is maar fanfictie, is niet belangrijk.
Maria: Ik geef een licentie aan iedereen…
Petra: Ik geef het gewoon, iedereen kan het pakken. En dat wil natuurlijk niet zeggen dat elk verhaal inderdaad dat proces doorgaat, maar je wilt wel die insteek hebben dat jouw verhaal het waard is om het gewoon goed in te dekken. Dat als er zoiets gaat gebeuren, dat dat gewoon ook niet langs jou heen gaat, want dat het ook echt naar jou toekomt.
Maria: Ik denk dat je er… modelcontracten zijn…Officieel zouden ze de schrijver moeten beschermen en de uitgever moeten beschermen, maar het blijft een compromis tussen twee dingen. De uitgever wil er zoveel mogelijk uit zien te halen en als het goed is de schrijver zo min mogelijk weggeven.
Maar als schrijver is het jouw ding, dus ik denk dat het goed is om er op een andere manier naar te gaan kijken. En echt te gaan zeggen: Nou, geef in eerste instantie zo min mogelijk gebruiksrechten weg. Zodat je later kunt zeggen van: Nou ja, ik geef het alsnog in een andere licentie. Een vervolglicentie.
Petra: Ik denk als we er dan een conclusie van maken, dat het ook belangrijk is dat je de tekortgedachte die je hebt van: De uitgeverij heeft het geaccepteerd. Ik moet me wel inbinden op bepaalde punten. Dat je dat loslaat. Want het feit dat jij nee zou zeggen tegen een uitgever die jouw boek wil publiceren, omdat de voorwaarden die hij stelt niet goed zijn, betekent dat je ja kan zeggen een uitgever die het juist wel op de juiste manier doet.
Maria: Klopt.
En ik weet… en dit is een beetje een futuristisch geheel, maar ik weet dat er de komende twee tot vijf jaar enorme nieuwe mogelijkheden gaan komen voor schrijvers om gebruik te maken van de woorden die zij hebben geschreven.
Nieuwe manieren van uitgeven, nieuwe manieren van je woorden bij het publiek brengen, waar ook geld mee verdiend kan worden. Dat weet ik gewoon dat dat zo is. Ik weet ook dat heel veel uitgevers daar nog lang niet mee bezig zijn, dus zorg in elk geval dat je zelf, de toekomstige mogelijkheden, dat zinnetje in elk geval uit het contract laat halen. Want je zit met handen gebonden als je wel een keer een NFT wil gaan uitgeven.
Dat lijkt toekomstmuziek, maar eind dit jaar gaat het voor ebooks gewoon gebeuren. Dat staat nog in de kinderschoenen, maar het is al over de early adopter fase, de geek/nerd fase is het al over heen. Het begint nu in de early adopter fase te komen en dat gaat razendsnel. Halverwege volgende jaar zijn er veel meer schrijvers die gewoon op die manier speciale edities, speciale digitale edities, gaan uitgeven.
Petra: En dingen kunnen soms echt in een sneltreinvaart.
Maria: Ja en door de pandemie is dat alleen maar sneller geworden. En daarom is het zo belangrijk dat je nú weet wat intellectueel eigendom is, wat je er mee kan en waarom het zo belangrijk is voor iedere schrijver om dat te weten.
Petra: Ik denk dat het ook goed is in onze afsluiting nog aan te geven dat… Jij hebt in ieder geval al met meerdere mensen contracten besproken. Dat als mensen vragen hebben over: Ze krijgen een contract aangebonden, ze hebben er vragen over, dat ze ons weten te vinden.
Maria: Ja, maar ik moet er wel even bijzeggen: Wij zijn geen juridisch onderlegde personen, maar we hebben wel een goed gevoel over wat wel en niet kan.
Petra: Kijk, het is een eerste stap die je dan naar ons toe kan zetten. En negen van de tien keer zullen we ook gewoon zeggen van: Neem het nog op met een jurist. Zorg dat je het ook voor jezelf goed duidelijk hebt. En het grappige is wel dat hoe meer contracten je ziet, hoe meer je wel weet wat de rode vlaggen zijn.
Maria: Ja zeker.
Petra: Dus daar kunnen we mensen wel degelijk in helpen.
Maria: Ja, absoluut!
Petra: Nou, dank je wel voor dit gesprek.
Maria: Graag gedaan.
Be the first to comment